Öncelikle tüm vücut hipertermi, tamamlayıcı bir tedavi yöntemidir. Hastaların tamamlayıcı tedavilerinde, klinik çalışmaları yapılmış, modern kızılötesi tüm vücut hipertermi cihazları kullanılmaktadır. Modern cihazların teknik özellikleri şunlardır:
Kızılötesi tüm vücut hipertermi yöntemi, tüm vücut hiperterminin tüm seviyeleri için hasta dostu olup esnek şekilde uygulanabilmektedir.
Tüm vücut hipertermi tedavisinde kalp atımı, tansiyon, ateş, oksijen satürasyonu gibi vital bulgular yakın takip edilmektedir. Tüm vücut hipertermi tedavisinde vücut sıcaklığı hedefi, ılımlı hipertermi olarak belirlenen 38,5 C civarıdır.
Hipertermi yani ısı tedavisi nedir? Nasıl fayda sağlar?
Sağlıklı bir organizma, hastalık tehdidine, sıcaklıktaki düzenli bir artışla tepki verir. Akut enfeksiyon vakalarında, yüksek ateş gelişir. Ateş yüksekliği, bağışıklık tepkisini tetikleyerek enfeksiyonu etkili bir şekilde yenebilir. Vücut ısısı, bağışıklık sisteminin en karmaşık regülasyonunda çok önemli bir rol oynar. Ateş, doğanın geçici bir "özel bağışıklık programı" olarak düşünülebilir.
Bir enfeksiyona yanıt olarak gelişen ateş, vücudun fiziksel olarak ısınması olarak hipertermi ile eşit tutulamaz. Bununla birlikte, terapötik hipertermi ile sistemik vücut sıcaklığının arttırılması, enfeksiyonlara yatkınlık durumlarında, kronik enfeksiyonlarda ve ayrıca anti-kanser immün tepkisinde, bağışıklık sisteminin sürekli olarak uyarılmasına yardımcı olabilir. Öte yandan, farklı ateş aralığındaki hipertermi, kronik enflamasyon ve otoimmün hastalıklarda anti-inflamatuar bir etkiye sahip olabilir. Hipertermi, bağışıklık sistemini düzenlemeye, aşırı veya az miktarda çalışan bozulmuş bağışıklık aktivitesinin sonucu olarak ortaya çıkan kronik patolojik işlev bozukluklarının üstesinden gelmeye yardımcı olabilir.
Özellikle kanserde bağışıklık sisteminin kanser hücrelerini tanıma yeteneğindeki bozulmanın azaltılmasında yararlı olacağı ileri sürülmektedir.
Hipertermi – ateş ve bağışıklık sistemi ile ilişkili araştırmalara aşağıdadır.
Evans SS, Repasky EA, Fischer DT: Fever and the thermal regulation of immunity: the immune system feels the heat. Nat Rev Immunol. 2015 Jun; 15(6):
Repasky EA, Evans SS, Dewhirst M: Temperature Matters! And Why it Should Matter to Tumor Immunologists. Cancer Immunol Res. 2013 Oct 1; 1(4):
Bağışıklık etkilerinin yanı sıra, tüm vücut hipertermisinin güçlü perfüzyonel etkileri vardır ve derindeki kas katmanlarını gevşeterek kronik ağrı bozukluklarını azaltmada etkilidir.
Basit ilkesi ve doğal metodolojisi nedeniyle, tüm vücut hipertermisi, insanlığın en eski tıbbi yöntemlerinden biri olarak benimsenmiştir. Kullanımı ve birçok uygulaması binlerce yıldır çeşitli kültürlerde kaydedilmiştir.
Geçmişi göz önüne alındığında, farklı ateş aralığındaki tüm vücut hipertermisinin güvenliği kanıtlanmıştır ve temel endikasyon ve kontrendikasyon kriterleri takip edilirse çok düşük yan etki riski vardır.
Tüm vücut hiperterminin yan etkileri nelerdir?
Klinik çalışmalarda en sık bildirilen yan etkiler terleme, bulantı, baş ağrısı, yorgunluk ve ağız kuruluğu saptanmıştır. Bu yan etkiler şiddetli olmayıp kısa sürede düzeldiği ve şiddetli olmadığı bildirilmiştir.
Tüm vücut hipertermi cihazında tedavi görmek önemli bir risk taşımaz ve fizyolojik reaksiyon açısından örneğin sauna ziyareti veya yoğun bir egzersizle karşılaştırılabilir.
Kimler tüm vücut hipertermiye uygun değildir?
Şizofreni, Şizoafektif Bozukluk veya Tip 1 Bipolar Bozukluk öyküsü olanlar
Şiddetli klostrofobisi olanlar
Anoreksiya Nervoza veya Bulimia Nervoza olanlar
Kontrolsüz Kardiyovasküler rahatsızlıkları veya sorunları olan kişiler (kontrolsüz hipertansiyon, konjestif kalp yetmezliği veya belgelenmiş koroner arter hastalığı olanlar)
Parkinson hastalığı, multipl skleroz, merkezi sinir sistemi tümörleri ve nöropatili diyabet dahil olmak üzere, ısıyı algılama yeteneğinde bozulma olan kişiler
Çalışma müdahalesinin yapıldığı gün ateş yüksekliği olan kişiler (ateş varsa ertelenecektir),
Isıya karşı aşırı duyarlılığı olan kişiler,
Dişlerde, eklemlerde veya diğer dokularda kapalı enfeksiyonu olan kişiler,
Uyuşturucu grubunda ilaç kullanımı nedeni ile uykuya eğilimi olan kişiler
Hamile olan kadınlar
Periferik dolaşım hastalığının geçmişi, örneğin periferik vasküler hastalık, derin ven trombozu (DVT) veya şiddetli lenfödemi olanlar
Serebro vasküler atak (inme – felç) geçirenler
İnme, epilepsi veya serebral anevrizma öyküsü olanlar
Kontrolsüz – aşırı yüksek şeker düzeyine sahip Diabetes Mellitus tip I veya II.
Tüm Vücut Hipertermi Hangi Sağlık Sorunlarında Yardımcı olur?
Ana tedaviye ek olarak 3 hafta boyunca haftada 1-2 seans tüm vücut hipertermi uygulanması hastalarda ağrıyı azaltır ve yaşam kalitesini artırır.
Ankilozan Spondilit, Sedef hastalığı, Nörodermit, Romatoid Artrit, Sinüzit, Astım, Crohn hastalığı, Kolit gibi kronik inflamatuar hastalıklarında tüm vücut hipertermisi hastalarda iltihap azaltıcı anti-enflamatuvar etki gösterir.
Tüm vücut hipertermisi vücut ısısını ateşe benzer yükselterek hastalığa neden olan bakterilerin tıbbi tedavi ile yok edilmesine ve yarattığı kronik sağlık sorunlarını iyileştirmeye yardımcı olur.
Tüm vücut hipertermi tedavisi alan depresyon tanılı hastalarda ilk seanstan sonra gelişen ve 6 haftaya kadar devam eden anti-depresan fayda sağlar.
Radyoterapi ve kemoterapiye tamamlayıcı tedavi olarak tüm vücut hipertermisi normal dokulara zarar vermeden tümör hücrelerini öldürülmesine ve remisyon dönemindeki hastalarda nüks riskinin azaltılmasına yardımcı olur.
Covid enfeksiyonu sonrası bazı kişilerde halsizlik, yorgunluk, kas sertliği, ağrı, uyku bozukluğu, depresyon gibi yakınmalar uzun süre devam etmektedir. Bunun nedeni tam bilinmemekle birlikte covid sonrası düzelmeyen iltihabi süreçle birlikte seyreden immünolojik bozukluk olduğu düşünülmektedir. Tüm vücut hiperterminin bu olumsuz iltihabı süreci düzeltmede yararlı olabileceği ile ilişkili çalışmalar bulunmaktadır.
Kaynaklar
Romeyke T. A Multimodal Approach in the Treatment of Persistent Post-COVID. Diseases. 2022 Nov 1;10(4):97.
Tüm Vücut Hiperterminin Yararlı Olduğu Hastalıklar
Fibromiyalji (FMS), kas-iskelet sistemin kronik ağrı bozuklukları
Fibromiyalji ve diğer kronik ağrı hastalıklarının tedavisi psikolojik destek, egzersiz dahil olmak üzere çok yönlü yaklaşım şeklindedir. Bir çok klinik çalışmalar, tedaviye haftada 1-2 defa tüm vücut hiperterminin eklenmesi hastalarda ağrıyı azaltığını ve yaşam kalitesini artırdığını gösterdi. Almanya’da FMS hastaların arasında yapılan ‘en etkili ağrı yönetimi’ anket çalışmasında en çok oy alan tedavi seçeneği tüm vücut hipertermisi oldu.
Kaynaklar
Schmidt R: Studie zur ambulanten moderaten Ganzkörperhyperthermie bei Fibromyalgiesyndrom (Vorstellung des Studiendesigns) Erfahrungsheilkunde 2022; 71(03): 158-165.
Romeyke T, Stummer H: Multi-Modal Pain Therapy of Fibromyalgia Syndrome with Integration of Systemic Whole-Body Hyperthermia – Effects on Pain Intensity and Mental State: A Non-Randomised Controlled Study. Journal of Musculoskeletal Pain Vol: 22, Issue 4, December 2014, pages 341-355.
Romeyke T, Scheuer HC, Stummer H: Fibromyalgia with severe forms of progression in a multidisciplinary therapy setting with emphasis on hyperthermia therapy--a prospective controlled study. Clin Interv Aging. 2014 Dec.
Kronik İnflamatuar hastalıklar
Akut inflamasyon ve enfeksiyon tedavisinde antiinflamatuar ve antibiyotik ilaçlar başarılıdır. Ancak kronik inflamasyon ve enfeksiyonun tedavisinde terapötik açıdan zorluklarla karşılaşmaktayız. En pahalı modern immünoterapiler semptomları önemli ölçüde iyileştirebilir, ancak uzun vadeli riskleri mevcuttur ve yan etkiler oluşturabilir
Bu hastalıklarda standart bir tedavi yoktur. Hastaların tedaviye yanıtı duruma göre farklılık gösterir ve kişiye özel çok yönlü bir yaklaşım gerektirir.
Isı terapilerin bu hastalıklara iyi geldiği eski zamanlardan beri bilinmektedir. Doğal tedavi yöntemlerine odaklanan Alman hastanelerinde Ankilosan Spondilit, Sedef hastalığı (artritik), Nörodermit, Romatoid Artrit, Sinüzit, Astım, Crohn hastalığı, Kolit tedavisinde tüm vücut hipertermisi yaygın kullanılmaktadır.
Son güncel klinik öncesi araştırmalar tüm vücut hiperterminin romatoid artritte anti-inflamatuar ve methotrexata benzer fayda sağladığını gösterdi.
Graz Üniversitesi hastanesinde yapılan çalışma tüm vücut hiperterminin ankilozan spondilitli hastalarda anti-inflamatuar etkili IL-10mRNA sitokin seviyelerini artırdığını gösterdi.
Kaynaklar
Douwes F: Komplextherapie der chronischen Borreliose (Lyme Disease) - Ein neuer Therapieansatz: die Antibiotika augmentierte Thermoeradikation (AAT). OM & Ernährung 2018 / Nr. 164.
Douwes F: The successful antibiotic augmented thermal eradication of chronic lyme disease. ESHO 2018 Berlin, P 43.
Zauner D, Quehenberger F, Hermann J, Dejaco C, Stradner M, Stojakovic T, Angerer H, Rinner B, Graninger WB:Whole body hyperthermia treatment increases interleukin 10 and toll-like receptor 4 expression in patients with ankylosing spondylitis:A pilot study. Int J Hyperthermia, 2014; 30(6): 393–401. https://www.tandfonline.com/doi/pdf/10.3109/02656736.2014.956810?needAccess=true
Fuchs, Y: Effekte einer moderaten Infrarot- Ganzkörper- Hyperthermie auf die Akut- Phase Reaktion Diplomarbeit Medical University of Graz; 2010. pp. 73.
Hanusch KU, Janssen CH, Gluch A: Passive Infrarot-A-Ganzkörperhyperthermie (Heckelbett) bei rheumatischen Erkrankungen. Schweiz Z Ganzheitsmed 2011;23:327–330.
Kronik enfeksiyon; Lyme hastalığı
Akut enfeksiyon durumunda vücut ısısı yükselerek hastalığa neden olan organizmaları yok ettiğinden, kronik enfeksiyon durumunda tüm vücut hipertermisi vücut ısısını ateşe benzer yükselttiği için faydalı tamamlayıcı bir tedavi yöntemidir.
Tüm vücut hipertermisi enfeksiyon hastalıkların yarattığı kronik sağlık sorunlarını iyileştirmek için de uygulanır. Ciddi sağlık sorunlarına sebep olan Borellia’nın(Lyme hastalığı) tanı ve tedavisi çok zordur. In-vitro çalışmalar bazı borellia türlerin ısıya duyarlı olduğunu ve yüksek sıcaklıkda antibiyotiklere daha duyarlı olduğu gösterildi.
Kaynaklar
Douwes F: Komplextherapie der chronischen Borreliose (Lyme Disease) - Ein neuer Therapieansatz: die Antibiotika augmentierte Thermoeradikation (AAT). OM & Ernährung 2018 / Nr. 164.
Douwes F: The successful antibiotic augmented thermal eradication of chronic lyme disease. ESHO 2018 Berlin, P 43.
Zauner D, Quehenberger F, Hermann J, Dejaco C, Stradner M, Stojakovic T, Angerer H, Rinner B, Graninger WB:Whole body hyperthermia treatment increases interleukin 10 and toll-like receptor 4 expression in patients with ankylosing spondylitis:A pilot study. Int J Hyperthermia, 2014; 30(6): 393–401. https://www.tandfonline.com/doi/pdf/10.3109/02656736.2014.956810?needAccess=true
Fuchs, Y: Effekte einer moderaten Infrarot- Ganzkörper- Hyperthermie auf die Akut- Phase Reaktion Diplomarbeit Medical University of Graz; 2010. pp. 73.
Hanusch KU, Janssen CH, Gluch A: Passive Infrarot-A-Ganzkörperhyperthermie (Heckelbett) bei rheumatischen Erkrankungen. Schweiz Z Ganzheitsmed 2011;23:327–330.
Depresyon
İsviçre’deki Aeskulpa-Klinik Brunnen’de hipertermi tedavilerinden sorumlu fizyoterapist ve psikonöroimmünolog Kay-U. Hanusch depresyonlu hastalarda tüm vücut hiperterminin beklenmedik şekilde uzun süreli olumlu bir etki oluşturduğunu tanımladı.
Bu deneyimlere dayanarak Arizona Üniversitesi'nden Dr. Charles Raison tarafından yönetilen bir çalışmada, 38.5 - 39°C'ye kadar sıcaklık artışı yapan tüm vücut hipertermi cihazını, plasebo etkili başka bir cihazdaki tedaviyle karşılaştırıldı. Tüm vücut hipertermi cihazında tedavi gören hastalar güçlü olumlu antidepresan yanıt aldı ve etkisi ilk seanstan 6 hafta sonra bile görülebildi. Bu çalışmaya katılan hastalar cihazın etkinliğine engel olabileceği için anti-depresan ilaçları kullanmamıştı.
Tüm vücut hipertermi, sıcaklığa duyarlı beyinde termosensör yolakları aktive edebilir ve serotonerjik sinir iletiminde rol oynayan çekirdekler dahil olmak üzere orta beyindeki ruh halini düzenleyen sinirsel aktiviteyi etkileyebilir. Böylece antidepresan benzeri etkiler ortaya çıkarabilir.
Araştırmalara göre, bağışıklık sistemini kronik subklinik uyarılması ile depresyon ve diğer duygudurum bozukluklarının gelişimi arasındaki bağlantı bulunur. En azından klinik depresyonu olan hasta alt gruplarında, olumsuz duygudurum durumları sırasında proinflamatuar sitokin seviyelerinin yükseldiğine ve tedavi yanıtlarının, proinflamatuar belirteçlerdeki azalma dahil olmak üzere bağışıklık değişiklikleriyle ilişkili olabileceğine dair kanıtlar vardır. Depresyon hastalarında C-Reaktif Protein ve diğer proenflamatuvar protein seviyelerinin sürekli olarak arttığı rapor edilmiştir. Tüm vücut hipertermi, bağışıklık sistemini tekrarlanabilir bir şekilde olumlu yönde aktive eder veya düzenler. Terapötik hipertermi ve ateş, kanser tedavisi için kullanılabilecek ancak aynı zamanda klinik depresyonda da pozitif terapötik etkilere sahip olabilecek çeşitli immünolojik reaksiyonlarla ilişkilendirilmiştir. Ayrıca stres, kaygı, endişe gibi psikolojik sorunlarda vücutta kortizol – stres hormonu düzeylerinde artış olmaktadır. Tüm vücut hipertermi, stres hormonu düzeyini azaltarak stres, kaygı ve endişenin azaltılmasında yardımcı olur.
Kaynaklar
Janssen CW, Lowry CA, Mehl MR, Allen JJ, Kelly KL, Gartner DE, Medrano A, Begay TK, Rentscher K, White JJ, Fridman A, Roberts LJ, Robbins ML, Hanusch KU, Cole SP, Raison CL:Whole-Body Hyperthermia for the Treatment of Major Depressive Disorder: A Randomized Clinical Trial JAMA Psychiatry. 2016 Aug 1;73(8):789-95. OPEN ACCESS: https://jamanetwork.com/journals/jamapsychiatry/fullarticle/2521478
Raison CL, Janssen CW, Lowry CA:Hyperthermia for Major Depressive Disorder?-ReplyJAMA Psychiatry. 2016 Oct 1;73(10):1096-1097. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27627698
Hanusch KU, Janssen CH, Billheimer D, Jenkins I, Spurgeon E, Lowry CA, Raison CL: Whole-Body Hyperthermia for the Treatment of Major Depression: Associations With Thermoregulatory Cooling Am J Psychiatry 170:7, July 2013 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23820835
Knobel, A. et al. (2022). Whole-Body Hyperthermia (WBH) in Psychiatry. In: Vaupel, P. (eds) Water-filtered Infrared A (wIRA) Irradiation. Springer, Cham. https://doi.org/10.1007/978-3-030-92880-3_12
Onkoloji
Tüm vücut hipertermisinin tümör hücrelerin üzerinde doğudan sitotoksik etkisi yoktur. Bu nedenle kanser tedavisinde tüm vücut hipertermisi standart tedavilerin yerini almaz, ancak bu tedavilere destekleyici bir yardımcı olarak çalışır. Ayrıca, anti-kanser immün sistemin uyarıldığı için, kanser iyileştikten sonra idame tedavisi olarak kullanılır. Nüks riskinin azaldığı sıklıkla rapor edilmiştir ancak karşılaştırmalı klinik çalışmalarla henüz kanıtlanmamıştır.
Klinik çalışmalara göre, radyoterapi ve kemoterapi ile beraber tüm vücut hipertermi tedavi uygulanması antikanser immun sistemin uyarılarak tümör hücrelerinin ölümüne yardımcı olmaktadır. Ayrıca tıbbi kanser tedavisinin yanında uygulanan elektrohipertermi ve tüm vücut hipertermi uygulamaları tedavi yanıtını artırmada, beklenen tahmini yaşam süresini iyileştirmede yardımcı olduğu bazı klinik çalışmalarda gösterilmiştir.
Diğer çalışmada tüm vücut hiperterminin hipoksiyi ve interstisyel sıvı basıncını azaltarak, radyoterapinin etkinliğini artırdığı ileri sürülmüştür. Bu yenilikçi kavramla ilgili ilk klinik deney, Roswell Park Kanser Enstitüsü Buffalo, ABD'de yürütülmektedir.
Kaynaklar
Zschaeck S, Weingärtner J, Ghadjar P, Wust P, Mehrhof F, Kalinauskaite G, Ehrhardt VH, Hartmann V, Tinhofer I, Heiland M, Coordes A, Kofla G, Budach V, Stromberger C, Beck M:Fever range whole body hyperthermia for re-irradiation of head and neck squamous cell carcinomas: Final results of a prospective study Oral Oncol. 2021 Feb 21;116:105240. Online ahead of print. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33626457/
Rogasch J, Beck M, Stromberger C, Hofheinz F, Ghadjar P, Wust P, Budach V, Amthauer H, Tinhofer I, Furth C, Walter-Rittel TC, Zschaeck S:PET measured hypoxia and MRI parameters in re-irradiated head and neck squamous cell carcinomas: findings of a prospective pilot study. F1000Res. 2020 Nov 19;9:1350. OPEN ACCESS: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7970429/
Kleef R, Nagy R, Baierl A, Bacher V, Bojar H, McKee DL, Moss R, Thoennissen NH, Szász M, Bakacs T Low-dose ipilimumab plus nivolumab combined with IL-2 and hyperthermia in cancer patients with advanced disease: exploratory findings of a case series of 131 stage IV cancers - a retrospective study of a single institution. Cancer Immunol Immunother. 2020. OPEN ACCESS: https://link.springer.com/article/10.1007/s00262-020-02751-0
Kobayashi Y, Itoa Y, Ostapenko VV, Sakai M, Matsushita N, Imai K, Shimizu K, Aruga A,Tanigawa K: Fever-range whole-body heat treatment stimulates antigen-specificT-cell responses in humans Immunology Letters 162 (2014) 256–261. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25256774
Sulyok I, Fleischmann E, Stift A, Roth G, Lebherz-Eichinger D, Kasper D, Spittler A, Kimberger O: Effect of preoperative fever-range whole-body hyperthermia on immunological markers in patients undergoing colorectal cancer surgery. Br J Anaesth. 2012 Nov;109(5):754-61. OPEN ACCESS https://academic.oup.com/bja/article/109/5/754/305182/Effect-of-preoperative-fever-range-whole-body
Bull JM, Scott GL, Strebel FR, Nagle VL, Oliver D, Redwine M, Rowe RW, Ahn CW, Koch SM: Fever-range whole-body thermal therapy combined with cisplatin, gemcitabine, and daily interferon-alpha: a description of a phase I-II protocol. Int J Hyperthermia. 2008 Dec;24(8):649-62. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18608594
Kraybill WG, Olenki T, Evans SS, Ostberg JR, O'Leary KA, Gibbs JF, Repasky EA: A phase I study of fever-range whole body hyperthermia (FR-WBH) in patients with advanced solid tumours: correlation with mouse models. Int J Hyperthermia. 2002 May-Jun;18(3):253-66 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12028640
